Dat de situatie rondom corona nog wel even duurt is duidelijk. Nog duidelijker is dat het bedrijfsleven voor de naleving van coronaregels de gekste tactieken aanwendt. Deze week zag ik een opvallend artikel op de website van RN7 (lokale nieuwssite van Nijmegen) over gedrag veranderen door middel van geld. Een duidelijk signaal dat bedrijven meer in gesprek moeten met gedragsexperts en psychologen. Waarom? Lees gerust verder!
‘Betaal studenten om thuis te blijven’
De voorzitter van de Nijmeegse afdeling van de Koninklijke Horeca Nederland, Dennis Dekker, komt met het idee om studenten te betalen wanneer ze in quarantaine gaan. “De eerste banen die werden opgezegd, dat waren de studentenbanen. Ze zitten thuis, ze hebben de examenfeesten en introductieweken gemist. Ik leef echt met ze mee.”, aldus Dekker. Dat klinkt in eerste instantie logisch.
Maar schijn bedriegt. Deze benadering lijkt namelijk niet alleen oneerlijk (waarom wel voor studenten, maar niet voor anderen?) of ontzettend duur (hoeveel studenten, hoeveel euro per dag en voor hoe lang?). Maar daarnaast gaat het op de lange termijn helemaal niets veranderen. Want met een financiële beloning verander je geen gedrag.
Financiële prikkels en gedrag veranderen? Liever niet.
Wat gebeurt er dan wel? Nou, twee dingen. Ten eerste maak je het gedrag van de studenten afhankelijk van een financiële prikkel. Valt de prikkel weg? Dan stopt het gedrag ook. En hoe lang kan Koninklijke Horeca Nederland studenten blijven betalen om thuis te zitten?
En ten tweede (en veel belangrijker): met een financiële prikkel vertel je studenten in feite hoe waardevol hun eigen gedrag is (€5,- per week). Je leert ze aan dat als het geld wegvalt, het gedrag niets meer waard is (zie ook het ‘overjustification effect‘). Terwijl je veel liever hebt dat studenten hun eigen gedrag op waarde schatten en internaliseren (ik ga in quarantaine want ik ben een goed mens, ik zet me in voor de volksgezondheid en ik draag bij aan het terugdringen van het coronavirus).
Hoe dan wel? Zonder weerstand en mét een schouderklopje
Dat internaliseren en zelf op waarde schatten van gedrag werkt op twee manieren. Punt een: je voorkomt weerstand, om precies te zijn ‘reactance‘. Dat is een vorm van psychologische weerstand die je ervaart als iemand je dwingt iets te doen (“Ik dacht het niet!”, inclusief hakken in het zand en kont tegen de krib). Bij de studenten is er geen externe kracht die hen dwingt thuis te blijven. Ze hebben dus niets om tegendraads te zijn. Nee. Ze krijgen juist de ruimte om hun eigen (goed geïnformeerde) keuze te maken.
Mijn idee is een goed idee want het is mijn idee
En dat brengt me bij punt twee: zelfovertuiging (of: self-persuasion). Wanneer een student zélf de keuze maakt in quarantaine te gaan dan moet hij of zij het wel eens zijn met die keuze.
Lees die zin nog een keer, maar dan langzaam. Juist, het klinkt zo eenvoudig en dat is het ook: ik maak een keuze, dus ik sta achter deze keuze, en dit is echt een goede keuze want ik heb ‘m gemaakt. Als het een slechte keuze was, had ik ‘m niet gemaakt, toch? Laat mensen hun eigen keuzes maken en ze overtuigen zichzelf al (onbewust) ervan dat het de juiste keuzes zijn.
Geld(t) niet voor iedereen
Het is tenslotte onze gezamenlijke taak (niet alleen Koninklijke Horeca Nederland, maar ook de gemeente en scholen) studenten te verleiden tot het maken van de juiste keuze (quarantaine bij klachten). Want met die juiste keuze wordt hun goede gedrag door henzelf bekrachtigd. En er is haast niets sterkers dan dat op de lange termijn.
