Zoals elk semester begint ook vandaag een lichting derdejaars communicatiestudenten aan hun stage. Een spannende en vooral stressvolle tijd. Er komt veel op ze af én ze willen (meestal) ook een goed cijfer halen. Maar voor een groep van 30 studenten begint hun stage al heel anders: ze hebben hun stage al zo goed als behaald terwijl ze maandag pas beginnen. Hoe? Lees gerust verder!
Stagelopen: voor studenten vaak de eerste échte kennismaking met de praktijk. Ze krijgen minder leuke klusjes, zoals af en toe koffie halen voor collega’s of vervelende klanten telefonisch te woord staan. En ze krabben zich achter hun oren bij de eerste kennismaking met kantoortaal (‘Vrijmibo’ is al lang bekend, maar hoe zit het met iets ‘aanvliegen’ of checken of iemand er nog ‘een plasje over moet doen’?).
Maar stage is veel meer dan dat. Het is kennismaken met een heel nieuwe omgeving. Het is leren omgaan met collega’s die leuk en soms minder leuk zijn. En stagelopen is natuurlijk een prachtige kans om jezelf écht te ontwikkelen tot communicatiespecialist. Studenten kunnen op verschillende afdelingen en vakgebieden ervaring opdoen en ontdekken waar ze écht goed in zijn (of juist niet).
“Als ik het maar haal”
En toch, als ik studenten sprak over hun stage, was het voornaamste punt dat ze zich zorgen maakten over de beoordeling van hun stage. Een (tussentijds) beoordelingsgesprek riep een stressreactie bij de studenten op. Hierdoor haalden ze niet het beste uit zichzelf, maar keken ze naar wat nodig was voor een voldoende. Het uitgangspunt? “Als ik het maar haal”. Gek toch?
Reden voor een groep collega’s om eens kritisch te kijken naar hoe dit anders kan. En ja, we beginnen vandaag pas, maar voor mijn gevoel is het nú al een succes. Waarom? Nou, om drie redenen.
Lekker zelf doen
Het is veel fijner als je controle en autonomie over je eigen situatie ervaart. Denk even aan je eigen situatie. Hoe reageer je als iemand je netjes vraagt of je iets wil doen op een manier die jij prettig vindt? En hoe reageer je als iemand je opdraagt een taak te doen op die ene bepaalde manier, en niet anders? Precies. Controle en autonomie is veel fijner.
Dat geldt ook tijdens de nieuwe stage. Studenten mogen zelf kiezen hoe ze laten zien dat ze over bepaalde competenties beschikken. De doelen en de weg naar die doelen toe bepalen ze grotendeels zelf (met een beetje hulp van ons). De lijntjes staan er, je mag het zelf inkleuren.
Dit kun jij!
En dat is mooi. Want dat geeft studenten de vrijheid om binnen hun eigen grenzen te werken en die uiteindelijk te verleggen. Geen stress door over- of onderprestatie, maar op hun eigen tempo en met hun eigen gekozen middelen. Wil jij met een contentkalender laten zien dat je kan plannen? Tof, ik ben benieuwd! Denk je dat je draagvlak creëert door een overtuigend advies te schrijven? Mooi, laat maar zien!
He, maar hoe is het nou?
Eindelijk sta ik als docent tijdens de stage niet meer aan de zijlijn! Voorheen sprak ik de studenten vijf of zes keer gedurende hun stage (21 weken, ’n half jaar dus). En meer dan de helft van die gesprekken was in het kader van een beoordeling of een feedbackgesprek. Relevant? Ja. Waardevol en een band opbouwen? Nee, niet echt.
Nu is het anders. Nu spreek ik de studenten veel meer, zeker 10 keer in diezelfde 21 weken. En dat is dan vooral in het kader van ‘Hoe gaat het?’ en ‘Hoe kan ik je verder helpen?’. De studenten nemen het voortouw en zetten dus hun eigen koers uit. Je krijgt de kans daadwerkelijk samen met de student op te bouwen, en dat is toch wel erg mooi aan het docentenvak.
CAR-model en Self-Determination Theory
Klinkt dit allemaal ergens bekend? Dat kan goed. Competentie, autonomie en relatie zijn de drie elementen die een centrale rol spelen in het CAR-model (CAR-Model uitleg en andere uitleg CAR-Model). Als deze drie onderdelen voldoende aandacht krijgen, rolt hier een hoge(re) intrinsieke motivatie uit. En dat is de basis van de Self-Determination Theory van Deci en Ryan (1985; 2000; Zelfdeterminatie Theorie uitleg). Een gevoel van kunnen, verbondenheid en controle leidt tot het echt willen.
“Je start maandag, maar je bent al geslaagd. Gefeliciteerd!“
En het mooiste? Tijdens het eerste gesprek met ze mocht ik ze al mededelen dat ze hun stage in principe al gehaald hebben. Ze moeten me alleen nog even moeten uitleggen waarom precies 😉
